कृष्णाकाठचा वाघ

बापू बिरू वाटेगावकर

एका चित्रपटात दाखवतात तसं कथानक. कोणाला हि भूरळ पाडेल असं अगदी इतिहासात आपण एखाद्या शूरवीर नायकाबाबत वाचतो तसंच अगदी चरित्र आणि घटना घडल्या आणि महाराष्ट्राच्या मातीने दाखवून दिल कि तिची कूस किती उजवी आहे. 

एक बोरगाव नावाचं गाव होत. तिकडे एक गावगुंड " रंग्या शिंदे " नावाच्या माणसाची टोळी वावरत होती जिची दहशत पंचक्रोशीत होती. कोणाला म्हणून हा इसम अन्याय केल्याशिवाय सोडत नव्हता. गावातल्या स्त्री असो अथवा कोणाच्या कोंबड्या, बकऱ्या बळजबरीने घेऊन जाण असो , त्याला कोणाचीच भीती अथवा धाक राहिला नव्हता. गावाचे पुढारी सुद्धा " रंग्या शिंदेची " दहशत खाऊन होते. 

त्याच गावात बापूचा एका गरीब धनगर कुटुंबात जन्म झाला. लहानपणापासून कुस्तीची आवड. पिढ्यानपिढ्या वाटेला आलेल्या धनगरी धंदा सांभाळत बापू मोठे होऊ लागले. आता बापुना हि " रंग्या शिंदे " ची झालं पोचू लागली. बापू उघड्या डोळ्यांनी " रंग्या " चा नंगानाच बघत होते. कोणत्या हि स्त्रियांची शिवरायणाच्या भूमीत छेड काढताना बघितली कि बापूच मानी " मराठा " रक्त पेटून उठत असे. अखेर गावातल्या पुढाऱ्यांनी बापुना साकडं घातलं कि " रंग्या " बाबत काहीतरी करा. आणि बापू आणि त्यांच्या सहकार्यांनी हा विडा उचलला. 

गावात ओव्यांचा कार्यक्रम ठेवला होता. अवघा गाव जमा झाला होता. बापू आणि त्याचे सहकारी तिकडे गुमान येऊन बसून राहिले. रंग्या हि तिकडे आलाच होता. कार्यक्रम रंगात सूर झाला. कीर्तनकार  एक एका ओवीचे विवेचन करत होते आणि अचानक सह्याद्री गडगडून उठवा तसा हा कृष्णाकाठचा वाघ उसळून उभा राहिला आणि क्षणात त्याने " रंग्याची " शीर धडावेगळं केलं आणि क्षणात काय झालं हे कोणाला कळायच्या आधीच बापू आणि त्याचे सर्व साथीदार त्या सह्याद्रीच्या घनदाट जंगलात गडप झाले. 

इकडे " रंग्या " चे कलेवर बघून त्याचा भाऊ रागाने लालबुंद झाला. त्याने रंग्याच्या रक्ताचा टिळा लावून " बापू " ना मारण्याची शपथ घेतली. तो येड्या सारखा बापूंचा शोध घेऊ लागला. बापूंनि अखेर ठरवलं कि त्यांना आता याच मार्गाने जायचं आहे. जो कोणी अक्षम माणसास अन्याय करेल त्याला मृत्यूदंडच मग त्या मार्गात कोणी येऊ अथवा केवढी हि किंमत चुकवावी लागो आपण ती द्यायची आणि बापूनी " रंग्या " च्या भावाला एकदिवस सरळ अंगावर चालून घेतला आणि त्याचा वध करून सुरु झाला " बापू बिरू वाटेगावकर " या नायकाचा एक प्रवास. 

  

सहयाद्री, न्यायासाठी लढणाऱ्या आपल्या बाळांना नेहमीच उराशी लपवून ठेवतो. शिवरायांपासून, रामोजी नाईक, भाई कोतवाल, वासुदेव फडके पर्यंत त्याने आपलं सर्वस्व वाहून दिल. अखेर हाच सह्याद्री धावून आला आणि त्याने भावूं एक नाही तर तब्बल २५ वर्ष लपवून ठेवलं.गरिबी आणि अडाणी पण न्याय आणि प्रामाणिकपणा शिकवतो. बापुना ज्यांनी मदत केले ते सर्वच गरीब आणि अडाणी होते. पैस्याच्या लोभापोटी त्यांनी कधीच बापूची दगाफटका केला नाही. एकदा तर उसाच्या मळ्यात जिथे बापू आणि त्याचे साथीदार लपले होते तिकडे पोलीस आले. पण त्या गुराख्याच्या मुलाने मुद्दाम चुकीची दिशा दाखवली पण बापूंचा मार्ग दाखवला नाही. 

का हि साधी भोळी माणसं उभी राहू लागली बापूंच्या मागे ? कारण तसेच होत. बापू कोणी खुनी अथवा दरोडेखोर नव्हते. बापू दिनदलितांचे कैवारी होते. अन्याला न्यायची ढाल होते. कोणाच्या सासरी अन्याय असो, दारू पीऊन छळ असो बापू कोणाच्या हि हाकेला धावून जात होते. बापूंच्या नुसत्या नावाने कित्येकांच्या अन्याला न्याय भेटलं. लोक पोलिसांकडे जाण्यापेक्षा बापूंकडे मदतीसाठी जाऊ लागले. 

बापूंचे नियम अत्यंत कडक आणि अढळ होते. स्वतःच्या रक्ताच्या पुत्राला सुद्धा त्यांनी " चूक " केली म्हणून " देहदंड " दिला. त्यावर बापूचा विचार खूप साधा होता कि ज्यांना बापूनी मारला ते सुद्धा कोणाचे तरी प्रियच होते ना मग माझ्या मुलाला का वेगळा न्याय. तो माझा जीव होता पण चूक हि चूक असते. " या त्यांच्या लढ्यात एक दोन नाही तर बापूंच्या हातून १२ वध झाले. 

अखेर सह्याद्रीचा हा वाघ पोलिसांच्या जाळ्यात सापडलाच. बापुना जन्मठेप झाली. बापू बाहेर आल्यावर अध्यात्माला लागले आणि त्यांनी प्रबोधनाला आपलं मार्ग बनवला आणि गावोगावी बापू प्रवचन करत लोकांना न्याय मार्गावर आणू लागले. अखेर सह्याद्रीच हे घोंगावत वादळ काल शांत झालं आणि मागे उरली ती असामान्य आयुष्याची एक कथा !

माझी माणसं परिवारातर्फे सह्याद्रीच्या या " मराठ्याला " मनाचा मुजरा 

दिनेश सावंत
माझी माणसं परिवार

https://www.facebook.com/mazimanasapariwar/